Şalpazarı ilçemizin çeşitli mahalle ve köylerinde bulunan birbirinden değerli tarihi eserlerimiz yok oluyor.
Bizler Şalpazarı Çepnileri olarak asırlara dayanan bir geçmişe, çok zengin bir kültüre sahip bir milletiz ve elimizden geldiği kadarı ile kültürümüzü yaşatmaya çalışıyoruz. Bu kültürü yaşatırken ne yazık ki tarihi eserlerimize sahip çıkamıyoruz.
İlçemizin çekiciliklerinin başında doğal güzellikleri, ormanları, dağları, dereleri, Şelaleri, yaylaları gelmektedir. Bu güzelliklere tarihi yapılarımız ayrı bir renk ve değer katmaktadır.
İlçemizde bulunan tarihi eserlerimiz, Şalpazarı’nın kimliğidir. Tarihimizi sadece tarih kitaplarından okuyarak değil, tarihi eserlerimize ve değerlerimize sahip çıkarak yaşatmalıyız.Tarihini unutan, geçmişini bilmeyen toplumlar yok olmaya mahkumdur.
Daha eskileri olmakla beraber çoğu 18. ve 19. yüzyıllarda yapıldığı bilinen, yöremizdeki irili ufaklı yirmiden fazla ata yadigarı birbirinden değerli tarihi kemer taş köprülerimiz ilgisizlikten harabeye dönmüş durumdadır.
Ulaşım için yapılan yeni beton köprülerin, bazı yerlerde eski taş köprülerin çok yakınına yapılmış olması, bu eserlerin görselliğini kaybetmesine neden olmuştur.
İlçemizde bulunan tarihi kemer köprülerimizin bazıları tescillidir. Diğer köprülerin de tescillerinin yapılarak koruma altına alınması gerekmektedir. İlçemiz ve bağlı bulunduğu mahalle ve köylerinde çok değerli tarihi camiler, kaleler, çeşmeler, değirmenler, konaklar, taş fırınlar, bir çoğumuzun evinin hemen yanıbaşında bulunan tekir (serender) bulunmakta. Bunların tamamına yakını, bakımsızlıktan ve tahrip edildiğinden kaderine terk edilmiş durumdadır.
Yine ilçemizin her köyünde en az bir tane olmak üzere eski su değirmenlerimiz bulunmaktaydı. Günümüzde ekmek ihtiyacımızı çarşıdan, pazardan hazır karşıladığımızdan ve gerek duyulduğunda ise elektrik değirmenler yapılarak su değirmenlerimizin hemen hemen hepsi yok olmakla karşı karşıya kaldı. Trabzon İl Müze Müdürlüğü bünyesine bağlı bulunan bu eserlerin, tüm muhtarları, ilçede ki resmi kurumları, sivil toplum örgütlerinin biaraya gelerek, gerekli girişimleri gerekli makamlara başvurarak bu eserlerin restorasyonları yapılmasını sağlamalıyız ve iyi bir çevre düzenlemesi ile tekrar ilçemize kazandırmalıyız.
Tokmakardı Köprüsü:
Trabzon İline bağlı Şalpazarı İlçesinin Güdün Köyü sınırları içinde Güdün deresi üzerinde bulunmaktadır.
Tek gözlü olup Uzunluğu 30 metre genişliği 3.80 metre’dir. İki yandan kaya kütlesi üzerine oturtulmuş köprünün kemer kısmı düzgün kesme taştan yapılmış köşe dolguları moloz taştandır.
Köprünün iki yanındaki korkuluk taşları yer yer dökülmüştür. 18.11.1997
tarihli Koruma kurulu kararı ile “taşınmaz kültür varlığı” olarak tescillenmiştir.
Ağasar Kalesi (Kalecik Kalesi):
Kalecikmahallesinde ilçe merkezine hakim bir tepe üzerinde güney-kuzey doğrultusunda uzanır.
Çok tahrip edilmiş olan kaleden günümüze ancak üç duvar kalıntısına ulaşılabilmiştir.
Düzgün olmayan kaba taşlardan inşa edilen duvar kalınlıklarının tam olarak ölçmek mümkün olmamıştır. Kısmen ölçü alınabilinen kuzeydeki duvar kalıntısının genişliği 4 m’dir. Bu duvar kalıntısının üzerinden 6 adet hatıl izi (duvar delikleri) görülür. Bu bölüm muhtemelen iki katlı olup kule olarak kulanılmıştır. 19.11.1997 tarihli Koruma kurulu kararı ile “taşınmaz kültür varlığı” olarak tescillenmiştir.